Βιασμός και Ποινικό Δίκαιο: Τι προβλέπει το Άρθρο 336 Π.Κ.

Ο βιασμός αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά σεξουαλικά εγκλήματα που προβλέπονται στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα, συγκεκριμένα στο άρθρο 336 Π.Κ. Το έγκλημα αυτό προσβάλλει ευθέως τη γενετήσια ελευθερία και τιμωρείται αυστηρά, καθώς θίγει τον πυρήνα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Πώς ορίζεται ο βιασμός στον Ποινικό Κώδικα

Σύμφωνα με το άρθρο 336 παρ. 1 Π.Κ.:

«Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών.»

Η γενετήσια πράξη περιλαμβάνει όχι μόνο τη συνουσία αλλά και άλλες σεξουαλικές πράξεις ίσης βαρύτητας.

Χαρακτηριστικά του εγκλήματος του βιασμού

• Πρόκειται για κακούργημα, λόγω της έντονης κοινωνικής απαξίας του.

• Αρμόδιο δικαστήριο για τέτοιες υποθέσεις είναι το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο.

Υπαλλακτικώς μικτό έγκλημα

Ο βιασμός μπορεί να τελεστεί με:

• Σωματική βία

• Απειλή άμεσου κινδύνου

• Συνδυασμό των παραπάνω

Εφόσον η ενέργεια στρέφεται κατά του ίδιου προσώπου και χωρίς διακοπή που επιτρέπει “ειρήνευση” του εννόμου αγαθού, δεν έχουμε πολλαπλά εγκλήματα αλλά μία πράξη.

Τι είναι γενετήσια πράξη κατά τον νόμο

Ως γενετήσια πράξη νοούνται:

• Η συνουσία

• Ο ετεροαυνανισμός

• Η πεολειξία, η αιδοιολειξία

• Η χρήση σεξουαλικών βοηθημάτων

• Η παρά φύσιν συνουσία

📌 Προσοχή: Θωπείες και ψαύσεις δεν συνιστούν βιασμό, αλλά εμπίπτουν στο άρθρο 337 Π.Κ. περί προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας.
(ΑΠ 1507/2022, ΑΠ 635/2022)

Έννοια της συναίνεσης

Για τη στοιχειοθέτηση του βιασμού:

• Δεν απαιτείται ενεργή αντίσταση του θύματος.

• Αρκεί να εξωτερικεύεται η έλλειψη συναίνεσης.

• Βιασμός υπάρχει ακόμη κι αν το θύμα υπομένει λόγω φόβου ή ματαίωσης κάθε αντίστασης.
  (ΣυμβΠλημμΑθ 623/2024)

Υποκειμενική υπόσταση – Δόλος

Ο δράστης πρέπει να ενεργεί:

• Με πρόθεση να εξαναγκάσει σε γενετήσια πράξη ή ανοχή αυτής

• Ακόμα και με ενδεχόμενο δόλο, όταν γνωρίζει πως ενδέχεται να μην υπάρχει συναίνεση αλλά το αποδέχεται
  (άρθρο 336 παρ. 4 Π.Κ.)

Τετελεσμένος βιασμός και απόπειρα

• Ο βιασμός είναι τετελεσμένος όταν πραγματοποιηθεί η γενετήσια πράξη με εξαναγκασμό.

• Υπάρχει απόπειρα βιασμού αν δεν ολοκληρώθηκε λόγω εξωτερικών αιτίων ή τυχαίων περιστάσεων.

Διακεκριμένες μορφές βιασμού

Σύμφωνα με το άρθρο 336 παρ. 3 Π.Κ., ισόβια κάθειρξη επιβάλλεται όταν:

• Ο βιασμός είναι ομαδικός
  (βλ. ΑΠ 925/2011)

• Οδηγεί στον θάνατο του θύματος

• Τελείται εις βάρος ανηλίκου

Μορφές συμμετοχής στο έγκλημα

Η συμμετοχή μπορεί να λάβει τις εξής μορφές:

• Συναυτουργία: από κοινού απόφαση και συνεκτέλεση

• Απλή συνέργεια: βοήθεια πριν την πράξη

• Άμεση συνέργεια: ενεργή υποστήριξη κατά την τέλεση

Ποινική δίωξη του βιασμού

• Το αδίκημα διώκεται αυτεπάγγελτα (άρθρο 344 Π.Κ.).

• Αν το θύμα δηλώσει πως δεν επιθυμεί δίωξη και δεν έχει ακόμα ασκηθεί, ο εισαγγελέας οφείλει να απέχει.

• Αν έχει ήδη ασκηθεί δίωξη, το δικαστικό συμβούλιο μπορεί να την παύσει, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρή ψυχική επιβάρυνση από τη δημοσιότητα.

Άρθρο 336 παρ. 4 – Βιασμός χωρίς συναίνεση, χωρίς βία

Η παράγραφος 4 προβλέπει:

«Όποιος, εκτός από την περίπτωση της παρ. 1, τελεί γενετήσια πράξη χωρίς τη συναίνεση του παθόντος, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη.»

✔ Δεν απαιτείται απειλή ή βία
✔ Η έλλειψη συναίνεσης μπορεί να συνάγεται και σιωπηρά
✔ Καλύπτει και περιπτώσεις όπου το θύμα είναι ανίκανο για συναίνεση (π.χ. λόγω σοβαρής νοητικής υστέρησης)

📚 Βλ. Ε. Συμεωνίδου – Καστανίδου, «Ποινική προστασία του άρθρου 336 Π.Κ.», ΠοινΔικ 2021, σελ. 1305.